Chùa Tôn Thạnh, xây dựng vào năm 1808, tọa lạc tại xã Mỹ Lộc, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An, là một di tích lịch sử và văn hóa nổi tiếng. Đây là ngôi chùa cổ nhất trong toàn tỉnh Long An. Trong khuôn viên chùa, bạn có thể chiêm ngưỡng nhiều bức tượng cổ có giá trị nghệ thuật, phản ánh phong cách nghệ thuật thế kỷ XIX.
Đặc biệt, tại chùa lưu giữ pho tượng Bồ tát Địa Tạng được đúc bằng đồng, mang đến một giá trị nghệ thuật độc đáo. Ngoài ra, khuôn viên chùa còn chứa đựng tấm bia kỷ niệm được dựng lên vào năm 1973 để tưởng nhớ nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu, cùng với tháp Hòa thượng Thiên Ngộ. Hãy cùng Dulichxa.com tìm hiểu sâu hơn về ngôi chùa này nhé!
Lịch sử của chùa Tôn Thạnh:
Chùa Tôn Thạnh, một di tích lịch sử và văn hóa đặc sắc, đặt ngôi tại ấp Thanh Ba, xã Mỹ Lộc, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An. Với hơn 200 năm tuổi đời, nơi đây chứng nhận những trang sử quan trọng của dân tộc Việt Nam, đặc biệt là thời kỳ mà Nguyễn Đình Chiểu, một nhà thơ và chí sĩ lớn, sinh sống và sáng tác những bài văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc nổi tiếng trong khoảng thời gian từ 1859 đến 1861.
Ban đầu, chùa được biết đến với tên gọi Lan Nhã, do Thiền sư Viên Ngộ xây dựng vào năm thứ 7 của triều đại Gia Long (1808). Sau đó, chùa được đổi tên thành Tông Thạnh, và mãi mãi đến năm 1841, khi vua Thiệu Trị đổi tên thành Miên Tông, chùa quyết định đổi tên thành Tôn Thạnh với hy vọng mang lại sự thịnh vượng cho hậu thế.
Năm 1820, khi dịch bệnh đậu mùa lan tràn ngập vùng Long An, Thiền sư Viên Ngộ đã tổ chức đàn cầu kinh và thực hiện các nghi lễ tôn kính để mong đại dịch tan biến. Sự tận tâm của ngài đã giúp giảm bớt đau thương cho nhân dân, và khu vực trở nên bình yên hơn.
Đến năm 1846, Thiền sư Viên Ngộ viên tịch, để lại cho chùa Tôn Thạnh một tháp thờ và danh xưng “Tăng Ngộ” hay “Ông Ngộ, Lão Ngộ,” là biểu tượng tưởng nhớ đến một nhân vật hy sinh cho sự hòa bình và an lành cho nhân loại.
Chùa Tôn Thạnh, dù đã trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính và trang trí nghệ thuật lâu dài. Mỗi góc cạnh của nó là một câu chuyện, là một phần trong bức tranh lịch sử hào hùng của đất Long An.
Nghệ thuật kiến trúc của chùa Tôn Thạnh:
Nghệ thuật kiến trúc của Chùa Tôn Thạnh là một hành trình qua thời gian, từ sự đơn giản, mộc mạc và cổ kính ban đầu đến sự biến đổi và trùng tu nhiều lần, giữ cho bức tranh kiến trúc vẫn giữ được vẻ cổ xưa và độ đẹp độc đáo.
Ban đầu, chùa mang đến ấn tượng với vẻ đẹp tinh tế của kiến trúc gỗ, với các hoa văn được chạm khắc tinh xảo và tỉ mỉ, tạo nên không gian “rường cột tráng lệ, vàng son huy hoàng”. Mặc dù đã trải qua nhiều lần trùng tu, chùa vẫn giữ được bản sắc của mình.
Kiến trúc tổng thể của Chùa Tôn Thạnh, nhìn từ trên cao, hình thành một chữ “Đinh” với các công trình chính như mặt tiền sân trước, Chính điện, Nhà giảng, hành lang Đông và Tây, với mái lợp ngói truyền thống và tường xây bằng gạch. Khuôn viên chùa còn có ba ngôi bảo tháp, trong đó tháp ba tầng của Tổ sư Viên Ngộ đặc biệt làm nổi bật với hình lục giác và dòng chữ “Nam Mô A Di Đà Phật”.
Nơi này không chỉ là bảo tàng của kiến trúc, mà còn là nơi lưu giữ nhiều tác phẩm nghệ thuật quý giá. Hệ thống cột và kiểu tứ tượng trong chính điện, các hoành phi câu đối chữ Hán sơn sao thép vàng, pho tượng cổ từ thế kỷ XIX, tất cả đều tạo nên không gian trang trí tinh tế và lịch sự.
Trong số các tác phẩm nghệ thuật, tượng Địa Tạng Bồ Tát nổi bật, cao 110 cm, được đúc bằng đồng và mang đến câu chuyện động lòng. Thiền sư Viên Ngộ, trước khi viên tịch, đã tận hiến một phần của ngón tay út của mình để che lấp khuyết điểm của pho tượng này. Những tượng Phật, La hán và các bảng tượng khác đều giữ nguyên nét mộc mạc và hiền từ, tạo nên không gian linh thiêng và trấn an.
Chùa Tôn Thạnh và mối liên hệ với nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu:
Chùa Tôn Thạnh, mặc dù không phải là ngôi cổ tự cổ nhất ở Miền Nam, nhưng nó gắn bó mật thiết với tượng đài văn hóa lớn Nguyễn Đình Chiểu. Trong khuôn viên chùa, hai tấm bia được lập vào năm 1973 để tưởng nhớ công lao của nhà thơ Đồ Chiểu đối với dân tộc Việt Nam.
Khi thời kỳ thực dân Pháp đánh chiếm thành Gia Định, Nguyễn Đình Chiểu đã lánh nạn và trở về quê vợ ở Cần Giuộc, tỉnh Long An. Tại đây, ông chọn chùa Tôn Thạnh làm địa điểm dạy học, khám bệnh và phát thuốc. Tuy nhiên, bên trong chùa, ông còn âm thầm lãnh đạo và tinh thần khích lệ nhân dân tham gia vào cuộc chiến đấu chống lại giặc ngoại xâm.
Câu “Chiếc thân ngồi dạy học ngỡ là an, hay đâu năm Mậu ngữ (1858). Tự đức thứ XI binh pháp lại hạ thành Gia Định, Đồ Chiểu bỏ chạy về quê vợ, lại tiếp tục dạy học trò” là một biểu hiện rõ ràng của sự hy sinh và bất khuất của nhà thơ.
Nơi này đã trở thành nơi đặc biệt có duyên với Nguyễn Đình Chiểu, khiến ông sáng tác ra những tác phẩm lâu dài và nổi tiếng như “Lục Văn Tiên” và bài thơ “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”. Trong bài văn tế này, ông tôn vinh vẻ đẹp của chùa Tôn Thạnh trong bối cảnh “năm canh ưng đông lạnh”, và đặc biệt kể về những di tích lịch sử như đồn Lăng Sa, thể hiện lòng trả hờn và tủi phận bạc trôi theo dòng nước.
Các tác phẩm khác như “Chạy giặc” và “Dương Từ Hà mậu” cũng được sáng tác tại chùa Tôn Thạnh, đánh dấu một phần quan trọng trong sự nghiệp văn chương và lịch sử của Nguyễn Đình Chiểu.
Lời kết:
Tổ đình Tôn Thạnh, một danh lam nổi bật trong lịch sử đất Gia Định, ngày nay thuộc huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An, là một ngôi cổ tự nổi tiếng trong khu vực, được khai sơn bởi Tổ sư Viên Ngộ. Cuộc đời của Tổ sư trở thành một tấm gương sáng cho các đệ tử sau này, những người nương theo tinh thần cao quý ấy. Tổ sư đã hi sinh bản thân mình, hoá độ chúng sinh, giúp họ vượt qua khổ đau của cuộc sống.
Ngoài ra, đây còn là nơi cụ Đồ Chiểu đã từng lưu trú và sáng tác, dạy học trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp. Tổ đình Tôn Thạnh trở thành một căn cứ địa quan trọng, nơi ghi dấu những bước ngoặt lịch sử và những đóng góp vô song của những người anh hùng và nhà văn lớn cho văn hóa và lịch sử Việt Nam.
